Gaziantep'in Son Kalaycı Ustası Hacı Ateş'in 58 Yıllık Tecrübesi

65 yaşındaki Hacı Ateş, Gaziantep’te 7 yaşında başladığı kalaycılık mesleğini tam 58 yıldır tutkuyla sürdürüyor. Şahinbey ilçesinde yaşayan Ateş, ilkokul ikinci sınıftayken babası tarafından tarihi Bakırcılar Çarşısı’nda bir kalaycı ustasının yanına çırak olarak verilmiş. Okula devam ederken aynı zamanda kalaycılığı öğrenen Ateş, mezun olduktan sonra da mesleğine devam etmiş.

Askerlik dönüşü kendi iş yerini açan Ateş, yıllar içinde ustalığını geliştirerek çarşının en çok tercih edilen kalaycı ustalarından biri olmuştur.

Geleneksel Kalaycılık Yöntemleri ve Karşılaşılan Zorluklar

Geleneksel yöntemlerle mutfak eşyalarını kalaylayarak eski görünümlerine kavuşturan Ateş, sabahın erken saatlerinde iş yerini açıp büyük bir heyecanla çalışmaktadır. Ancak unutulmaya yüz tutmuş bu mesleği devralacak çırak bulamamaktan şikayetçidir.

Kalaycılık mesleğinin son temsilcilerinden olan Ateş, azalan talep ve gençlerin ilgisizliğine rağmen bu zanaatı yaşatmak için çaba göstermektedir. Kentte kalan son 5-6 kalaycı ustasından biri olan Ateş, gelişen teknoloji ve endüstriyel ürünlerin yaygınlaşmasıyla kaybolmaya yüz tutan kalaycılığı, bakır mutfak eşyası kullanan müşteriler sayesinde ayakta tutuyor.

Kalaycılığın Tarihçesi ve Günümüzdeki Durumu

Mesleğe çocuk yaşta başlayan Ateş, kalaycılığın eskiden rağbet gören bir iş olduğunu ancak günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle birlikte mesleğin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor. Gençlerin bu işe ilgi göstermemesi nedeniyle kalaycı ustası yetişmemektedir.

Ateş, geçmişte mutfaklarda bakır eşyaların yaygın olduğunu ve her dükkanda birden fazla çırak bulunduğunu söylüyor. Ancak zamanla çelik, alüminyum, emaye ve teflon gibi malzemelerin mutfaklarda kullanımının artmasıyla kalaycılığın da gerilediğini ifade ediyor.

Günümüzde Gaziantep’te sadece 5 kalay ustası kaldığını, çıraklık yaptığı dönemde ise çarşıda 19 kalaycı dükkanı olduğunu anlatıyor. Mesleği öğrettiği ustaların halen çalıştığını fakat kendi çocuklarına bu mesleği öğretmediğini, çocuklarının fabrikada çalıştığını belirtiyor.

Gaziantep Mutfağında Kalaylı Bakır Eşyaların Önemi

Ateş ayrıca bakırın Gaziantep mutfağında önemli bir yere sahip olduğunu dile getiriyor. Kalaylanmış bakır eşyalarla yapılan yemeklerin tadının bambaşka olduğunu ve hazır yemeklere hiç benzemediğini söylüyor.

Bakır mutfak eşyalarının 2-3 yılda bir kalaylanması gerektiğini, kalaylanmamış bakırın sağlık açısından risk oluşturabileceğini ancak düzenli kalaylama yapıldığında zehirlenme yaşanmayacağını ifade ediyor.

Yeni Nesil ve Kalaycılık Mesleğinin Geleceği

Son olarak yeni neslin el sanatlarına ve özellikle kalaycılığa ilgisinin çok az olduğunu belirten Ateş, gençlerin daha çok masa başı işlere yöneldiğini vurguluyor. Mesleğin bitme noktasına geldiğini ve kendilerinden sonra bu işi yapanın kalmayacağını söylüyor.